Blog poświęcony Pogoni

Included page "clone:pogon" does not exist (create it now)

muzeum - 07 Jul 2009 13:09

Tags: This will disappear when you make your first blog post

medium.jpg

Wikidot expert James Kanjo calls it "an extremely powerful Web 2.0 engine. With its powers, it is easy to create sleek and uniform websites; for business, for education and for personal use. It is also powerful enough to create web applications; this blog, for example."

Welcome to your new blog project. This site runs on Wikidot.com, one of the world's largest wiki farms. But Wikidot.com is more than just a wiki, as you'll discover. Wikidot.com is a community of free and professional websites, each doing something special. You'll find it familiar in some ways, but more flexible than anything you're used to. Whatever your web project, and especially for community-style projects, Wikidot helps you make it faster and better.

Here is a tutorial by James and others on how to create a fully functional blog. This site uses many of the techniques described in that tutorial. You might want to bookmark that link and come back to it later.

We suggest you now:

  1. Try every option on the top menu.
  2. Change your blog's title in the Admin Manage Site General settings.
  3. Edit this page and read the hidden instructions.
  4. Edit the About page and the Contact page.
  5. Delete this example blog posting (at bottom of page: +options, delete), and make your own.
  6. Start blogging!

You can tag your Blog posts - this helps your readers find back interesting stories. Use tags in any way you like.

And as usual, if you need help with anything, ask the Wikidot community! - Comments: 0


Siedzibą Muzeum w Sosnowcu jest Pałac Schöna wybudowany przez przedstawiciela rodziny fabrykantów z Werdau w Saksonii, Ernsta. Wraz ze swoim bratem Franzem przybył on do Sosnowca w 1875 roku. Osada ta, leżąca na zachodniej rubieży Imperium Rosyjskiego, była wówczas atrakcyjnym terenem dla zagranicznych inwestorów. Dogodne warunki do rozwijania działalności gospodarczej zadecydowały o osiedleniu się tutaj niemieckich przemysłowców branży włókienniczej.

Schönowie należeli do najbogatszych i najbardziej wpływowych obywateli. Zyski czerpali z dwóch wybudowanych przez siebie fabryk włókienniczych. Trzypokoleniowa rodzina mieszkała w Sosnowcu do 1945 roku i w ciągu tych kilkudziesięciu lat aktywnie uczestniczyła w życiu społecznym miasta. Położyła ogromne zasługi dla jego rozwoju, między innymi starała się o nadanie praw miejskich, współfinansowała wiele przedsięwzięć publicznych i organizowała szereg akcji charytatywnych. Troszczyła się także o swoich pracowników budując dla nich osiedle mieszkaniowe. Podczas II wojny światowej wspierała polski ruch oporu i pomagała rodzinom aresztowanych.

Park

Oba pałace na Środulce otoczone były rozległym parkiem zaprojektowanym w stylu neoromantycznym. Taką atmosferę miały stworzyć sztuczne ruiny i groty znajdujące się w jego części południowej (na granicy z fabryką), a także wzgórza, pagórki, altanki, kamienne ławki i mostki oraz pięknie utrzymane rosarium. Głównym elementem zespołu był olbrzymi staw, który zlikwidowano po II wojnie światowej. W jego sąsiedztwie znajdował się drewniany, ażurowy pawilon kręgielni i przystań, a także wieńcząca murowaną skarpę kamienna balustrada, pełniąca funkcję tarasu widokowego. Prawdopodobnie w północnej części parku znajdowały się stajnie i powozownie. Całe założenie zdobiły trzy dekoracyjne fontanny, a także rzeźba przedstawiająca putta na delfinach, znajdująca się kiedyś na wschód od pałacu, przed zachowanym do dzisiaj podjazdem. W końcu lat 50-tych wyburzono mur parkowy wraz z trzema bramami wjazdowymi.

Do chwili obecnej zachowały się zdewastowane już dziś groty skalne, w pobliżu tzw. domek ogrodnika, a także resztki pagórków, pozostałości po kamiennej balustradzie i częściowo stary drzewostan. W zasadzie układ dawnych dróg został w przeważającej części zatarty.

Dzisiejszy park zajmuje powierzchnię 5,6 ha. Warto zwrócić uwagę na różnorodne gatunki drzew, wśród których na szczególną uwagę zasługują m.in. magnolia japońska i tulipanowiec amerykański.

Wschodnią granicę zespołu pałacowo-parkowego stanowią tory linii kolejowej Katowice ? Warszawa (dawniej Kolej Warszawsko- Wiedeńska). Na południe od parku znajduje się dawna fabryka Schönów (obecnie Sosnowiecka Przędzalnia Czesankowa "Intertex") wraz z osiedlem mieszkaniowym dla robotników fabryki. Do zachodniej części parku przylega dawny ogród warzywny.

Po 1945 roku oba pałace zostały upaństwowione oraz przystosowane do nowych funkcji. Na parterze większego umieszczono przedszkole, a na wyższe kondygnacje wprowadzili się pracownicy fabryki włókienniczej. W 1985 roku, po kolejnej, trwającej kilka lat przebudowie, siedzibę znalazło tutaj muzeum. Dzięki wielu ciekawym wystawom i imprezom budynek tętni życiem oraz jest jednym z najważniejszych ośrodków kultury nie tylko w mieście, ale także w regionie. Obecnie na parterze znajdują się Sale Reprezentacyjne Urzędu Stanu Cywilnego, a w części pomieszczeń piwnicznych Restauracja "Belvedere".

W mniejszym pałacu mieściły się m.in. szkoła włókiennicza, Klub Studencki "Zameczek" i przedszkole. Obecnie w piwnicach znajduje się siedziba Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej "Intertex".

"Mały" Pałac zw. Pałacem Wilhelma

W 1900 roku, w odległości ok. 100 metrów od większego obiektu, Schönowie wybudowali drugi, mniejszy pałac. Autorem jego projektu był prawdopodobnie popularny w Zagłębiu architekt Józef Pomian-Pomianowski. Budynek ma charakter willi mieszkalnej bez cech reprezentacyjnej monumentalności. Zwieńczony jest łamanym dachem, wspartym na pilastrach, które są jedyną dekoracją fasady. Poza nimi uwagę zwraca naczółek portalu z ozdobnym, pustym kartuszem. Elewację ogrodową ozdabia ryzalit zwieńczony tarasem z fantazyjnym daszkiem.

Pałac Schöna - siedziba Muzeum

2.jpg
Okazały, reprezentacyjny pałac Ernst wzniósł wzdłuż północnego krańca przędzalni czesankowej, którą wybudował w 1886 r. Niestety autor projektu ani też dokładna data budowy obiektu nie są znane. Jego bryła zaznaczona jest już na planie Sielca (ówczesnej wsi) z lat 1884-1886, ale budowę ukończono prawdopodobnie dopiero dziesięć lat później.

Pałac, usytuowany na planie czworoboku z basztami w trzech narożach, reprezentuje styl neobarokowy. Posiada cztery kondygnacje, nakrywa go dach mansardowy, a baszty mają cebulaste hełmy. Partię przyziemia zaznaczono kamienną okładziną. Elewacje bogato ozdobiono sztukaterią, wśród której przeważają liście i owoce dębu z monogramem "S". Widoczne są także płyciny dekorowane rocaille´ami i bogatymi girlandami. Na fasadzie spotykamy motyw ludzkiej twarzy, kartusze i hermy.

Pierwotnie fasada pałacu znajdowała się od strony kolei. W latach 40. XX w. przeniesiono ją na stronę południową, od strony fabryki, na miejsce wyburzonej okazałej oranżerii.

Układ wnętrz również uległ zmianie. Na parterze znajdowały się pomieszczenia reprezentacyjne: owalna, bogato zdobiona stiukami sień prowadziła do węższego westybulu. Po obu jego stronach mieściły się szatnie damska i męska. Potem wchodziło się do okazałego hallu, będącego rodzajem dziedzińca wewnętrznego. Wznosi się on przez wszystkie kondygnacje i zamknięty jest świetlikiem. Okna wszystkich pięter wychodzą na dziedziniec. Na wprost sieni znajduje się wejście prowadzące niegdyś do 50-osobowej jadalni połączonej z otwartą na taras loggią. Stąd przechodzono do pokoju bilardowego i bufetowego, gdzie w czasie balów podawano przekąski.

Po lewej stronie hallu znajdowała się sala balowa z wystrojem w stylu neorokokowym. Poza różowo-złotą kolorystyką uwagę gości zwracały kilimy z przedstawieniami czterech pór roku. Stąd wchodzono do oranżerii oraz do pokojów dla pań i panów. Pokój dla pań znajdował się po lewej stronie oranżerii i utrzymany był w stylu angielskim. Dziś mieści się tu szatnia, a z pierwotnego wyposażenia zachowały się neogotyckie elementy - kwietnik i ażurowa konstrukcja przy baszcie. Pokój dla panów, naprzeciwko pokoju dla pań, urządzony był w stylu mauretańskim. Sala balowa nie istnieje i obecnie pełni funkcje wystawowe i recepcyjne.

Z hallu reprezentacyjna klatka schodowa prowadzi na pierwsze piętro. Metalowa balustrada z motywami winnej latorośli oraz trzy witraże na półpiętrze są ostatnimi, autentycznymi elementami wyposażenia.

Witraże powstały tuż po zakończeniu budowy, ale twórca ich pozostaje nieznany. Umieszczono je w trzech podłużnych łukowato zamkniętych oknach o wymiarach 3 x 1,5 m. Skomponowane są według jednej zasady - pełna, siedząca w rozbudowanej arkadzie postać: kobieta z kądzielą, Hermes i kobieta z nożycami strzygąca baranka. Całość otacza bordiura z winnej latorośli, taka sama jak na balustradzie klatki schodowej. Postaci i architektura wywodzą się z form antycznych. Jest to alegoria rodziny Schönów ? właścicieli pałacu i fabryk włókienniczych. Program ideowy, zgodnie z protestanckim etosem, to apoteoza pracy jako źródła bogacenia się. Jest to jedyny tego typu zespół witraży w naszym regionie.

Pierwsze piętro pałacu mieściło sypialnie, toalety i prywatne pokoje właściciela. Warto w tym miejscu wspomnieć, że Ernst Schön pozostał do końca życia kawalerem. Na drugim piętrze, na które wiodą już skromne i wąskie schody, znajdowały się pokoje gościnne, dla służby oraz spiżarnia.

W suterenach mieściły się pomieszczenia gospodarcze, m.in. pralnia parowa.

Pierwotnie budowla dekorowana była bogatymi sztukateriami, które jednak nie zachowały się do dziś, a obecne są dowolną ich rekonstrukcją.

Pałac należał do najważniejszych centrów życia towarzyskiego Sosnowca. Odbywały się tu nie tylko ekskluzywne bale, ale także koncerty muzyczne i inne imprezy kulturalne.

Galeria

Unless otherwise stated, the content of this page is licensed under Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 License